Tarcica modrzewiowa

Tarcica Modrzewiowa

Modrzew (Larix decidua)

Pochodzenie: Europa

Nazewnictwo:

• polskie: modrzew europejski, modrzew
• angielskie: European larch, common larch, larch
• francuskie: meleze d’Europe, meleze
• niemieckie: Larche, Europaische Larche, Gemeine Larche
• nazwy stosowane w innych krajach: w Austrii- lergat, w Holandii- lariks, w Szwecji- lark, w Turcji- kara cam, we Włoszech-larice.

Tarcica modrzew, Dostępność
38mm - KD - nieobrzynana - kl. I / III
52mm - KD - nieobrzynana - kl. I / III

Występowanie:

Modrzew pierwotnie występował tylko w Alpach, we wschodnich Sudetach, w Tatrach i na niżu Polskim. Obecnie, dzięki uprawom leśnym, jest szeroko rozpowszechniony w całej Europie. Ma małe wymagania pokarmowe, dzięki czemu dobrze rośnie na wielu siedliskach.

Pokrój drzewa:

Modrzew europejski (Larix decidua Mill.) to drzewo iglaste o opadających na zimę igłach. Drzewo to osiąga wysokość do 40 m i średnicę do 1,2 m. Ma dość smukłą i stożkową koronę, która często przekształca się w szeroką, ze spłaszczonym wierzchołkiem. Gałęzie wyrastają nieregularnie pod katem prostym do osi pnia. Drzewa rosnące w lesie i w zamkniętych skupiskach są proste, cylindryczne do 2/3 wysokości, strzały bez gałęzi. Drzewa rosnące samotnie wykazują skłonność do krzywizn (szablowatości). Kora w młodości gładka, z odcieniem szarości popiołu, z wiekiem staje się łuskowata i głęboko spękana.

Typ struktury:

Iglasty(brak naczyń).
Biel:

Wąski, o szerokości 1-3 cm żółtawy, wyraźnie ograniczony od twardzieli.

Twardziel:

W stanie świeżym czweronawo-brunatna, ciemniejąca do czerwonobrązowej.
Zapach:

Świeżo przetarte drewno ma wyraźny żywiczny zapach, który wraz z upływem czasu stopniowo zanika.

Rysunek:

Słoje są bardzo wyraźne dzięki różnicy w gęstości i barwie drewna wczesnego i późnego. Drewno wczesne jest jaśniejsze, a jego przejście w drewno późne jest dość ostre. Promienie rdzeniowe widoczne są tylko na przekroju promieniowym i to bardzo słabo. W drewnie tym brak budowy piętrowej. Na wszystkich przekrojach drewna widoczne są drobne wycieki żywiczne w postaci szklistych plamek lub smug. Struktura najczęściej prostowłóknista, budowa równomierna.

Typowe Wady:

Pasiasty skręt włókien, zbieżystość, krzywizny, skręt włókien, pęcherze żywiczne, nadmierna zawartość żywicy.

Właściwości fizyczne drewna Modrzewiowego:

Według sześciostopniowej skali gęstości modrzew europejski należy do drewna umiarkowanie lekkiego (klasa IV). Średnia gęstość dla stanu powietrzno-suchego wynosi 590 kg/m³. Wilgotność punktu nasycenia włókien wynosi 30%. Modrzew to drewno średnio kurczliwe, o anizotropii skurczu równej 2,3.

Właściwości mechaniczne drewna Modrzewiowego:

Prostowłókniste drewno modrzewiowe ma właściwości wytrzymałościowe. Przykładowo, średnia wytrzymałość na zginanie wynosi 95 MPa, a na ściskanie wzdłuż włókien- średnio 55 MPa. Średnia twardość badanego drewna oznaczona metoda Janki na przekroju poprzecznym wynosi 38 MPa, a średni moduł sprężystości wzdłuż włókien oznaczony przy zginaniu stycznym- ok. 13,8 GPa. O wytrzymałości drewna modrzewia decyduje szerokość przyrostów rocznych, w drewnie modrzewia maleje jego gęstość oraz parametry wytrzymałościowe, w tym twardość.
Twardość:

Modrzew europejski to drewno o średniej odporności na działanie grzybów. Naturalna trwałość drewna twardzieli modrzewia wobec grzybów ( w skali 5 stopniowej) wynosi od 3 do 4. Jednocześnie jest to rodzaj drewna bardzo trudny w nasycaniu środkami ochrony drewna. 
Suszenie:

Wysycha stosunkowo szybko, ale z tendencja do powstawania pęknięć i odkształceń.

Obróbka:

Tarcica modrzewiowa jest stosunkowo trudna do obróbki ręcznej i maszynowej (szczególnie świeże). Płynna żywica zalepia narzędzia skrawające, znacznie zwiększa siły tarcia i przyspiesza ich zużycie.
Szlifowanie:

Drewno dobrze się szlifuje i poleruje.

Łączenie:

daje mocne połączenia przy użyciu łączników metalowych ( gwoździ, wkrętów, śrub), ale wymagane jest uprzednie nawiercanie drewna. Gatunek ten niezbyt dobrze się klei. Do klejenia należy stosować kleje poliuretanowo- epoksydowe, jedno i dwuskładnikowe poliuretanowe i hybrydowe.
Wykończenie:

Żle się barwi (bejcuje), przed bejcowaniem lub nakładaniem niektórych lakierów, konieczne jest odżywiczanie powierzchni, gdyż istnieje możliwość wystąpienia uszkodzeń przy powierzchniach wykończonych lakierami poliestrowymi.

Zastosowanie:

Zalecane zastosowania w parkieciarstwie- drewno modrzewia z uwagi na stosunkowo niską gęstość i związaną z tym obniżoną twardość , używane jest głównie w postaci desek podłogowych (rzadziej w elementach warstwowych) w pomieszczeniach o mniejszym natężeniu ruchu. Deski te, po ułożeniu, pokrywane są zwykle szczelnymi powłokami lakierniczymi. Dzięki wyrazistemu rysunkowi i intensywnej czerwono- brązowej barwie nadają pomieszczeniu szczególny charakter. Modrzew w ubiegłych stuleciach był o wiele częściej stosowany w podłogach i przez to jest obecnie często potrzebny przy pracach konserwatorskich lub renowacji dawnych parkietów lub kasetonów.
Inne zastosowania- drewno modrzewia ma wile zastosowań. Dawniej używano go do wyrobu beczek, kadzi, a nawet rurociągów oraz części maszyn i gontów. Obecnie służy do produkcji tworzyw drzewnych, a także wyrobu stolarki otworowej i mebli. Z modrzewia wykonuje się elewacje budynków i deski tarasowe.

Gatunki podobne:

Podobnymi gatunkami pod względem wizualnym i właściwości są inne gatunki modrzewi, np.: Larix dahurica Turcz, Larix laricina K. Koch, Larix kaempfei Carr, Larix occidentalis Nutt.

Modrzew syberyjski (Larixsibirica Ledeb.) z Azji
Drewno modrzewia syberyjskiego, to drewno wąskosłoiste, o słabo wybarwionej twardzieli. Jest wyraźnie jaśniejsze od krajowego drewna modrzewia europejskiego. Na rysunek drewna składają się dobrze zarysowane przyrosty roczne oraz sęki i drobne wycieki żywiczne. Pod względem właściwości fizycznych i mechanicznych drewno modrzewia syberyjskiego jest niemal identyczne jak modrzewia europejskiego lub nieco go przewyższa. Jest to drewno średnio kurczliwe o średniej anizotropii skurczu. Drewno ma również średnia naturalną trwałość. Oprócz desek podłogowych, z modrzewia syberyjskiego wykonuje się przede wszystkim deski tarasowe i elewacje budynków.

Uwagi:

Występowanie żywicy utrudnia przerób.

Ciekawostki:

Kiedyś wierzono, że modrzew to drzewo, w którym uwięzione są dusze ludzi zmarłych, jednak częściej był postrzegany jako symbol odnowy, młodości i urody życia. Czerwono- żółtawe drewno modrzewia, niezwykle twarde i żywiczne, od wieków znane z trwałości było chętnie używane do wznoszenia domostw, a w szczególności obiektów sakralnych. Używano tez samej żywicy modrzewiowej (tzw. ”żywica wenecka”) do wyrobu farb, które stosowali min. Rubens i Rembrandt. Deski modrzewiowe służyły także jako podobrazia- na takim drewnie swoje dzieła tworzył, np. Rafael Santi, artysta z epoki renesansu.